Aansluitend op de interfederale strategie voor een rookvrije generatie die in december vorig jaar werd voorgelegd, lichtte de minister van Volksgezondheid afgelopen dinsdag de 10 maatregelen toe die door de ministerraad werden goedgekeurd. Dit pakket maatregelen in het kader van een rookvrije generatie, betekent een belangrijke stap vooruit in de strijd tegen tabaksgebruik in ons land. Alle federale, regionale en gemeenschapsministers engageerden zich eind 2022 via een interfederale strategie om werk te maken van een eerste rookvrije generatie. De wens van Alliantie voor een Rookvrije Samenleving was dat dit plan zou worden omgezet in concrete, doeltreffende maatregelen. Deze maatregelen zijn alvast veel stappen in de goede richting.

De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving

  • is bijzonder opgetogen met deze belangrijke stap vooruit in de strijd tegen tabak en recreatief gebruik van nicotine 
  • stelt met voldoening vast dat dit consistente plan inspeelt op nagenoeg alle hefbomen op federaal niveau en wijst erop dat al deze maatregelen een positieve trendbreuk vormen met de voorgaande legislaturen.
  • merkt op dat dit pakket maatregelen een volgende stap is richting een rookvrije generatie en jongeren beter beschermt door hen almaar minder bloot te stellen aan tabak en gelijkaardige producten.
  • betreurt het gebrek aan duidelijkheid over concrete hulp bij stoppen met roken.
  • dringt aan op een heffing aan de grote tabaksbedrijven met als doel te investeren in tabakspreventie en rookstopbeleid.

 

Hoopgevende resultaten

De positieve maatregelen overstemmen ruimschoots de paar kanttekeningen die de Alliantie toch onder de aandacht wil brengen.
De 2 euro die erbij komt voor een pakje sigaretten is alvast een opsteker en een van de actiepunten die reeds jarenlang door de Alliantie wordt bepleit. De accijnsverhoging op tabaksproducten is de meest strategische beleidsmaatregel om het tabaksgebruik terug te dringen.
Vanaf 1 januari 2025 zal het verboden zijn om rookartikelen zichtbaar uit te stallen in verkooppunten. Een maatregel die door de Alliantie wordt toegejuicht. Sigaretten, e-sigaretten en gelijkaardige producten moeten vanaf die datum in een aparte ruimte worden bewaard of in een lade of kast opgeborgen zijn.
Ook het verbod op de verkoop van tabaksproducten in supermarkten komt er vroeger dan verwacht. Tabak wordt hierdoor beschouwd als een specifiek, niet alledaags product dat niet langer thuishoort naast voeding, schoonmaakmiddelen en snoepgoed. Tijdelijke verkooppunten, zoals bijvoorbeeld op festivals, zullen vanaf 2025 geen tabaksproducten meer mogen verkopen.
Ook de controles worden strenger. De mogelijkheid om verkooppunten te sluiten bij een overtreding is een extra troef in de handhaving van de maatregelen.
De Alliantie juicht de maatregelen toe die roken onder meer verbieden op plaatsen waar veel kinderen en jongeren komen. In 2022 werd al beslist dat sigaretten niet langer welkom zijn in pretparken, dierentuinen, kinderboerderijen en speelpleinen. Die lijst wordt nu verder uitgebreid met een rookverbod op en naast sportterreinen. Op deze plekken mag wel nog een rokerszone uit het zicht worden ingericht. Deze maatregelen zijn bedoeld om de jongeren te beschermen, niet om rokers te stigmatiseren of te straffen.
Tot slot schaart de Alliantie zich achter de intentie van de federale regering om wegwerp-vapes vanaf 2025 te verbieden.

 

Enkele bedenkingen

De Alliantie onderschrijft de maatregelen die moeten verhinderen dat jongeren beginnen te roken en verslaafd raken aan nicotine, maar evenzeer initiatieven die rokers helpen om van hun verslaving af te raken.
Daarom wijst de Alliantie ook op de beperkingen van dit plan, met name het gebrek aan duidelijkheid over concrete hulp bij stoppen met roken.
De Alliantie bepleit meer ondersteuning voor rokers die proberen te stoppen en bijkomende garanties voor de terugbetaling van behandelingen met nicotinevervangers.

Voor de hulp bij rookstop zijn nog steeds meer financiële middelen nodig. De Alliantie dringt aan op extra financiële armslag om de nieuwe antirookmaatregelen te kunnen uitvoeren, bovenop de middelen die moeten worden vrijgemaakt in het kader van het algemene beleid en de bestaande overheidsbudgetten. De regio’s moeten over voldoende middelen kunnen beschikken om rookstop aan te pakken. Daarom adviseert de Alliantie de regionale ministers om dringend geld te gaan zoeken bij de tabaksindustrie. Nieuwe heffingen aan de tabaksfabrikanten en hun distributiekanalen zouden evenzeer de preventieacties in de regio’s kunnen versterken.